کاوش موضوع توحید ذاتی
صفحه اصلی
توحید ذاتی
توحید در عربی به معنی تکخداپرستی است و اینگونه باور، بنیادیترین اصل اعتقادی در اسلام و به معنای یکتا و بیمانند دانستن خدا و همچنین بیشریک بودن او در آفریدن جهان هستی است. نخستین جملات محمد، پیامبر اسلام، در آغاز فراخواندن مردم به اسلام، حاوی گواهی دادن بر یکتایی خدا و پرهیز از چندخداپرستی بوده است. توحید همچنین در قرآن و روایات نقل شده از امامان شیعه، مورد توجه قرار گرفته و سورهٔ توحید در همین موضوع است.
در فرهنگ اسلامی تکخداپرستی امری بایسته و چندخداپرستی نکوهیده اعلام شده است. چندخداپرستی را در اسلام شِرک مینامند که در متون و گفتمان اسلامی بار منفی زیادی دارد.
متکلمان مسلمان برای تکخداپرستی مراتبی برشمردهاند، از این قرار:
توحید ذاتی (تکخدایی سرشتین) به معنای باور به یگانگی ذات خدا.
توحید صفاتی (تکخدایی ویژگیها) به معنای یکی بودن ذات الهی با صفات او.
توحید افعالی (تکخدایی کرداری) به معنای آنکه تمام نیروها وحرکات در جهان از یک ذات است.
توحید عبادی (تکخدایی نیایشی) به معنای آنکه جز خدا کسی سزاوار پرستش نیست.
این موارد، چهار مرتبه در باور به توحید است که اولین مرتبهٔ آن توحید ذاتی و بالاترین مرتبه، توحید افعالی است.
روحانیان شیعه، در آثار فراوانی به مسئله تکخداپرستی پرداختهاند؛ برخی از این کتابها بهطور مستقل دربارهٔ توحید است و برخی دیگر، بخشی دربارهٔ توحید دارند.
(کتاب التوحید شیخ صدوق، گوهر مرادعبدالرزاق لاهیجی، الرسائل التوحیدیه علامه طباطبایی و توحید مرتضی مطهری، از این موارد است).
گروهی از اهل سنت ازجمله ابن تیمیه، محمد بن عبدالوهاب و عبدالعزیز بنباز، اعتقاد به شفاعت و توسل به پیامبران و اولیای الهی پس از مرگ آنان را از نشانههای چندخداپرستی و عدم باور به توحید عبادی دانستهاند. شیعیان در پاسخ میگویند که بر خلاف بتپرستان، پیامبر را ربّ و زمامدار هستی نمیدانند و قصدشان از تکریم پیامبران و اولیای الهی، تقرب جستن به پروردگار از طریق آنهاست.
الله اسلام مانندی در الوهیّت ندارد، ضدّی ندارد، همتایی ندارد، همانندی ندارد و شریکی ندارد. معبودی جز «اللَّه» نیست.... بیشتر در ویکی پدیا